Ngành điều trước thị trường châu Phi

Điểm quan trọng nhất hiện nay là hai bên cần thống nhất các điều kiện về tiêu chuẩn, cách đánh giá chất lượng nguyên liệu, bao bì, bốc xếp; thống nhất ký kết các điều khoản hợp tác trực tiếp, thường xuyên. Khi đã có sự tin tưởng với nhau thì có thể linh hoạt thực hiện các hợp đồng giao sau, hợp tác từ bao tiêu đầu vụ...

Bạn mong chia lợi ích

Miễn 100% thuế thu nhập DN trong 5 năm đầu thực hiện dự án đầu tư, hạ thuế suất thuế nhập khẩu (NK) các loại máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất xuống mức 0%, Chính phủ Nigeria đang tạo ra hàng loạt chính sách ưu đãi đối với các DN nước ngoài đầu tư vào chế biến dầu vỏ hạt điều và chế biến điều nhân. Không chịu kém, các cơ quan quản lý của Bờ Biển Ngà nói thẳng, họ mong đợi sự hợp tác từ phía các DN Việt Nam và sẵn sàng ưu đãi thuế, giá mua nguyên liệu… nếu đầu tư công nghệ chế biến hạt điều tại đất nước họ.

Nhiều DN tích cực nhập khẩu điều thô từ châu Phi

Ghi nhận tại Hội nghị khách hàng quốc tế ngành điều năm 2013, tổ chức ngày 28/11 tại TP. Hồ Chí Minh, nhiều quốc gia xuất khẩu (XK) điều thô lớn của châu Phi đang có nhu cầu trên.

Thực tế những năm vừa qua, đã có một số DN Việt Nam bắt đầu hướng đến việc XK công nghệ chế biến hạt điều sang các thị trường ở châu Phi bằng cách viện trợ máy móc, hoặc chuyển giao công nghệ. Một số DN cho rằng, việc làm này phù hợp với xu hướng phát triển của ngành điều. Vì không sớm thì muộn, các nước châu Phi cũng sẽ cố gắng hạn chế XK hạt điều thô mà chuyển sang tự chế biến điều nhân.

Khi đó, các DN ngành điều Việt Nam sẽ khó khăn hơn trong việc NK nguyên liệu. Chính vì vậy, lúc này các DN Việt Nam nên hợp tác với các nước châu Phi, cùng xây dựng cho họ ngành công nghiệp chế biến để cho ra thành phẩm, chia sẻ lợi nhuận.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) việc đầu tư công nghệ chế biến hạt điều tại thị trường châu Phi cần phải được các DN tính toán hết sức cẩn trọng. Vì hiện nay mỗi năm ngành điều Việt Nam phải NK từ 300-500 ngàn tấn điều thô từ các quốc gia ở khu vực này.

Nếu không có kế hoạch cụ thể, mà chỉ vội vàng ham lợi từ việc bán máy móc công nghệ, hoặc các lợi ích trước mắt thì rất có thể vài năm tới ngành điều trong nước sẽ mất ổn định về nguyên liệu.

Ta ngại mất nguồn nguyên liệu

“Năm nay, chúng ta NK khoảng 550 ngàn tấn điều thô từ châu Phi, nhưng đa số các DN phải mua qua các trung gian Ấn Độ, Singapore nên chất lượng không được tốt như mong muốn”, ông Thanh nói. Đó là lý do mà Vinacas lấy để khuyến cáo các DN trong những đợt tiếp xúc với đối tác châu Phi chỉ nên kết nối chặt chẽ với các nhà XK nhằm mua nguyên liệu trực tiếp từ họ, không phải qua trung gian.

“Thực tế, phía châu Phi muốn mình đầu tư công nghệ chế biến cho họ. Nhưng theo tôi, đấy là mong muốn hợp tác dài hạn. Kế hoạch thế nào thì phải có lộ trình cụ thể 10 - 15 năm chứ không thể mạnh ai nấy làm được”, ông Thanh nêu quan điểm.

Cùng chia sẻ này, nhiều DN Việt Nam đang thúc đẩy mua nguyên liệu điều thô trực tiếp của các đối tác châu Phi. Trong khuôn khổ Hội nghị khách hàng quốc tế ngành điều năm nay, các DN Việt Nam đã ký kết hơn chục hợp đồng NK, trị giá 100 triệu USD.

Ông Nguyễn Văn Chiểu, Tổng giám đốc CTCP Chế biến hàng XK Long An (Lafooco) cho rằng, để tăng cường hợp tác ở lĩnh vực chế biến, xuất nhập khẩu hạt điều, trước mắt các DN Việt Nam và các nhà cung cấp của châu Phi cần thống nhất được những điều khoản hợp tác cụ thể. Theo ông, điểm quan trọng nhất hiện nay là hai bên cần thống nhất các điều kiện về tiêu chuẩn, cách đánh giá chất lượng nguyên liệu, bao bì, bốc xếp; thống nhất ký kết các điều khoản hợp tác trực tiếp, thường xuyên.

Khi đã có sự tin tưởng với nhau thì có thể linh hoạt thực hiện các hợp đồng giao sau, hợp tác từ bao tiêu đầu vụ hoặc thậm chí có thể thực hiện cả các hợp đồng đổi gạo lấy hạt điều rồi thanh toán L/C thông qua một ngân hàng như đề xuất mà Lafooco đã đưa ra hồi đầu năm 2013.

Theo Vinacas, năm 2013 ngành điều dự kiến XK được khoảng 250 nghìn tấn điều nhân, kim ngạch đạt khoảng 1,55 tỷ USD. Nếu tính cả các sản phẩm chế biến sâu từ hạt điều thì kim ngạch XK ngành này sẽ đạt trên 1,8 tỷ USD trong năm nay. Hiện giá điều XK của Việt Nam đạt khoảng 6.200 USD/tấn. Dự kiến từ nay đến cuối năm, do các thị trường chuẩn bị hàng hóa phục vụ giáng sinh, tết… nên giá điều XK sẽ có chiều hướng mạnh. Tính đến nay Mỹ, Trung Quốc và Hà Lan là những thị trường NK điều lớn nhất của Việt Nam với tỷ lệ lần lượt là 34%, 17% và 10,2%. Trung Quốc được đánh giá là thị trường “ăn” mạnh các sản phẩm điều chế biến tinh như snack điều, điều rang muối, điều chiên bơ…

Bài và ảnh Thạch Bình